Seen from Space: De impact van zero click surfen op online nieuws

‘Zero-click search’ is voor sommige surfers een onwrikbare gewoonte: ze nemen genoegen met een paar woorden of regels zonder op de links die doorverwijzen naar de bronnen van deze korte beschrijvingen te klikken. De desbetreffende media worden dus niet bezocht en ze kunnen hun content dus niet commercialiseren: enkel de zoekmotor heeft er iets aan.

Met AI transformeert de zoekmotor tot een antwoordmotor die je een samenvatting biedt van alles wat je moet weten over je zoekopdracht. Je hebt dus nog minder redenen om door te klikken naar de bronnen die tot de gegenereerde samenvatting geleid hebben.

Je snapt het al: zero click is een extra bedreiging voor het toch al veelgeplaagde verdienmodel van info- en nieuwssites. Niet alleen de mutatie van Google verdient in dat verband onze aandacht.

Volgens de recentste cijfers van het Digital News Report (DNR) zegt 5% van de Belgische respondenten een AI-chatbot te gebruiken om zich te informeren. Dat cijfer sluit aan bij het gemiddelde van de Europese landen volgens het DNR. De gevolgen van de introductie van AI in nieuwspraktijken zijn niet min: ze leverde al alarmerende koppen op.

Dichter bij huis lijkt het dagelijkse aantal bezoekers van nieuwssites nog (niet) te zijn getroffen. Dat blijkt toch uit de CIM Internet-data die we samengevat hebben. Onze grafieken geven de dagelijkse penetratie en gemiddelde raadpleging van nieuwssites en -apps weer (volgens de nomenclatuur van CIM Internet). Ze concentreren zich ook op de online aanwezigheid van de Belgische kranten. Of we nu kijken naar het hele nieuwsaanbod of dat van de online kranten, van groei lijkt geen sprake. Toch wijzen de gegevens die lopen tot half juni evenmin op een bruuske breuk.

Als we inzoomen per datum sinds de introductie van de AI Overviews door Google in mei, stellen we geen aanzienlijk verlies vast. We waren voor onze analyse graag wat verder teruggegaan in de tijd, maar voor de periode voor 2024 ontbraken de gegevens voor een groot aantal apps.

Los daarvan betreft het “zero click” gedrag natuurlijk alleen de traffic van externe platformen, niet de organische bezoeken. In dat verband leren de data van 2024 over de Franse pers ons dat di organische traffic helaas amper maximum 33% van het totaal vertegenwoordigt, terwijl 61% van de bezoeken via Google komt. Kortom, de intrede van AI zou inderdaad een belangrijke impact kunnen hebben, omdat het gaat om een belangrijke proportie van de traffic.

Belgische uitgevers communiceren niet over de herkomst van hun bezoekers en da’s jammer. Maar in dit stadium ziet het ernaar uit dat de geleidelijke evolutie van zoekmotoren en genAI nog geen echte impact heeft op het Belgische nieuwslandschap.

Redactie: MM.